در این مقاله قصد داریم درباره تفاوت فن دمنده و مکنده صحبت کنیم. به همین جهت در ابتدا توضیح مختصری از فن دمنده و مکنده ارائه نموده، سپس به بیان تفاوت بین این دو مدل از فن خواهیم پرداخت.
فن دمنده و مکنده
به طور کلی فن های دمنده و مکنده گونه ای از سیستم های الکتریکی – مکانیکی به حساب می آیند. دلیل این امر کاملاً مشخص است.
چرا که به وسیله سیستم الکتریکی موجود در الکتروموتور فن را به حرکت در آورده و به صورت مکانیکی شروع به فعالیت می کند.
این گونه فن ها به منظور گردش جریان هوا مورد استفاده قرار می گیرند و سبب می شوند تا هوای محیط به راحتی در تمامی نقاط چرخیده و همه مناطق مورد نظر را تحت پوشش خود قرار دهد.
در گذشته از هواکش های ساده جهت تهویه استفاده می شد. این هواکش‌ها تنها برای یک محیط و نقطه خاص قابل استفاده بودند.
اما با این گونه جدید از فن ها (فن دمنده و مکنده) می توان تمامی نقاط مجموعه را تحت پوشش قرار داد و در نتیجه گردش هوای مطلوبی در محیط داشت.
با انتخاب یک فن مناسب می توان با تنظیم مناسب دو فشار استاتیک و قدرت، تراکم هوای مناسب و پایینی را ایجاد کرد که نحوه اجرای صحیح و مناسب این فرایند مورد نیاز اکثر صنایع مختلف است.
کاربرد فن های دمنده و مکنده
این فن ها به طور گسترده در تمام صنایع و فرایندهای صورت گرفته در آنها مورد استفاده قرار می گیرند.
وظیفه فن ها فراهم نمودن هوای لازم برای تهویه محیط مورد نظر از جمله ساختمان ها، آزمایشگاه ها، کارگاه ها، سوله های کوچک و بزرگ صنعتی و غیرصنعتی، بیمارستان ها و … است.
لازم به ذکر است که با توجه به تنوع فن های دمنده و مکنده طیف گسترده ای از آنها را می توان در صنایع لوازم الکتریکی مانند تهویه مطبوع، ماکروویو، کوره‌ها و دیگر موارد مشابه مشاهده نمود.
بعضاً شاید در امکان سر بسته یا کوچک دیده اید که به دلیل عدم نصب یا در صورت نصب به علت کیفیت پائین و کارایی نا مناسب سیستم تهویه، در محیط هوایی مطبوعی وجود ندارد.
اما این شرایط در مکان های بزرگ و به خصوص اماکن صنعتی بسیار مهم و حائز اهمیت است. چرا که به دلیل عدم نصب یا اختلال در کار موجب بروز حوادثی در مجموعه های صنعتی خواهد شد.
به طور مثال در یک کارگاه صنعتی که اکثراً با وسایلی نظیر موتور جوش، سنگ فرز، دریل و در صنایع تبدیلی و کوره های ذوب فلزات نظیر کارخانه های فولاد، ذوب آهن و آلومینیوم می توان به اهمیت و کار مهم این فن ها پی برد.
چرا که اگر یک فن و سیستم خنک کننده در یک کوره مورد استفاده قرار نگیرد یا به علت خرابی نتواند به خوبی کار خود را انجام دهد، موجب افزایش دمای بیش از حد در محیط کوره شده که در نتیجه سبب انفجار (ترکیدن) کوره شده و حوادث جبران ناپذیری را در پی خواهد شد.
به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی اگزاست فن هایی جهت انجام کار تهویه طراحی، تولید و وارد بازار شدند که هم از لحاظ لیست قیمت اگزاست فن دمنده و هم از لحاظ کارایی اگزاست فن دمنده نسبت به پنجره ها (فلزی، آلومینیومی و دو جداره) در سطح و کیفیت بالاتری قرار دارند
فن های دمنده و مکنده در آبکاری
با توجه به اهمیت و لزوم تهویه هوای مطبوع و مناسب در کارگاه های آبکاری و جلوگیری از خطرات و مسمومیت ناشی از استشمام گازهای خروجی از کوره های آبکاری از فن های دمنده و مکنده استفاده می شود.
این فن ها وظیفه دارند تا با گردش هوای مناسب درون کارگاه، هوای درونی را بیرون رانده و هوای مطبوع و تازه را به درون محیط کارگاه های آبکاری وارد نمایند.
«جالب است بدانیم که فن های دمنده و مکنده از نظر کارکرد شباهت های بسیار زیادی با هم دارند. از جمله اینکه کار هر دوی آنها تهویه و گردش هوای مناسب و استاندارد در محیط است. اما تفاوت های بسیاری نیز با یکدیگر دارند که در ادامه به بیان این تفاوت ها اشاره خواهیم کرد.»
فرق فن دمنده با مکنده در چیست؟
این فن ها به طور کلی هم از نظر کارکرد و هم از نظر فنی با هم تفاوت دارند که به شرح زیر عبارت است از:
تفاوت از لحاظ کارکرد
بسیاری از استفاده کنندگان و فعالان در عرصه صنعت، فن مکنده را به نام هواکش صنعتی می شناسند. هواکش صنعتی به صورت الکتریکی کار کرده و یک دستگاه الکتریکی محسوب می شود.
به طوری که از چند پره یا تیغه که در داخل آن قرار دارد ساخته شده و وظیفه آن فعال نمودن جریان هوای مورد نیاز درون محیط است.
اما فن دمنده به صورت مکانیکی کار کرده و یک دستگاه مکانیکی به حساب می آید. درون فن دمنده یک هواکش قرار داشته و میزان هوای تولید شده را به تمام نقاط محیط منتقل می کند.
که این نحوه کارکرد (الکتریکی و مکانیکی) از اصلی‌ترین تفاوت فن دمنده و مکنده محسوب می گردد.
«فن دمنده در عملیات خنک کاری و تهویه هوای محیط به وسیله تمرکز روی نقطه مشخص و عبور جریان هوا از سوراخ های کوچک تعبیه شده روی فن مانع از کاهش حجم هوا می شود. در صورتی که در فن مکنده، در فرایند تهویه هوا، حجم هوا به سرعت کاهش می یابد.»
تفاوت از لحاظ فنی
در طراحی و ساخت فن مکنده، موتور و تیغه هایی تعبیه شده که کار هدایت و مدیریت جریان الکتریسیته به محیط را بر عهده دارند.
فن های مکنده شامل انواع هواکش های جریان محوری، هواکش های جریان مقابل و هواکش‌های سانتریفیوژ می شوند. اما فن های دمنده دارای فن، پوشش بیرونی، ورودی و خروجی هستند.
مشخصات فن فشار مثبت را در مقالات مرتبط مطالعه نمایید.
وظیفه فن دمنده تولید و کنترل میزان هوا در یک محیط مشخص و معین است.
حال به نظر شما فرق فن دمنده با مکنده در چیست؟
به عبارت دیگر اگر چه فن دمنده و مکنده از نظر نحوه گردش و تهویه هوای محیط با یکدیگر شباهت دارند؛ اما اصلی ترین تفاوت فن دمنده و مکنده در نحوه گردش و به حرکت درآوردن جریان هوا است.
مقایسه فن دمنده و مکنده
در زمینه مقایسه فن دمنده و مکنده می توان به موارد زیر اشاره نمود:
فن مکنده سبب جابه‌جایی هوا در اطراف محیط یا اتاق شده، ولی فن دمنده تنها در یک محیط و مکان مشخص کار جابه جایی جریان هوا و تهویه را انجام می دهد. جهت آشنایی بیشتر با فن های دمنده مطالعه مقاله ی “فن دمنده بی صدا” را به شما پیشنهاد میکنیم.- فن مکنده از فشار کمتری نسبت به فن دمنده برای ایجاد گاز جهت جابه‌جایی هوا و فرایند تهویه استفاده می کند.
- نسبت فشار در فن مکنده کمتر از ۱/۱ بوده، در حالی که این نسبت در فن دمنده بین ۱/۱ تا ۲/۱ است.
- از عمده ترین تفاوت فن دمنده و مکنده این است که فن مکنده برای تولید هوا در محیط کامل مورد استفاده قرار می گیرد؛ در صورتی که فن دمنده فقط می تواند در یک محل یا منطقه خاص فرایند تولید هوا را انجام دهد.
- فن های مکنده شامل هواکش های جریان محوری (آکسیال)، هواکش های سانتریفیوژ و هواکش های جریان متقابل هستند. در مقابل فن‌های دمنده شامل دمنده های سانتریفیوژ و دمنده های جایگزین قطبی هستند.
فن مکنده سبب جابه‌جایی هوا در اطراف محیط یا اتاق شده، ولی فن دمنده تنها در یک محیط و مکان مشخص کار جابه جایی جریان هوا و تهویه را انجام می دهد. جهت آشنایی بیشتر با فن های دمنده مطالعه مقاله ی “استانداردهای فن دمنده و فن مکنده
با توجه به اینکه فن های دمنده و مکنده در چهار حالت کلی نصب می‌شوند، استانداردهای متفاوتی با توجه به محل، نحوه کارکرد، ابعاد و اندازه دارند.
این استانداردها مطابق با استاندارد جهانی AMCA 210 آمریکا سنجیده شده و مورد آزمایش قرار می گیرند.
روش سنجش و آزمایش بدین صورت است که فن‌های مکنده و دمنده را در یک سرعت چرخشی مشخص قرار می دهند تا سرعت جریان هوا، فشار، قدرت و کارایی آن مشخص شود.
که با توجه به کیفیت آلیاژ ساخته شده و مؤلفه‌هایی که ذکر شد، محصولاتی با درجات کیفیت متفاوت (درجه یک، دو و سه) تولید و روانه بازار می شود.
