دستگاه های ماینر برای جذب و استخراج ارز دیجیتال طراحی و ساخته شده اند. به علت پردازش و حجم گسترده کار، به شدت گرم شده و نیاز به خنک کردن دستگاه وجود دارد که این کار (خنک کاری) توسط فن ماینر که از اجزای اصلی دستگاه به شمار می رود، انجام می گیرد.
این فن از گرم شدن و افزایش دمای (کنترل دما) قطعات داخلی و اصلی دستگاه جلوگیری کرده و باعث طول عمر آن می شود. (لازم به ذکر است که در صورت خرابی فن یا عدم نصب روی دستگاه، قطعات به شدت گرم شده و باعث سوختن آن می شود که در ادامه هزینه های تعمیر و راه اندازی زیادی را در پی دارد.)
این فن ها با توجه به نوع طراحی و نحوه و محل استفاده دارای انواع مختلفی هستند و توسط شرکت‌های مختلف در اندازه و ابعاد گوناگون طراحی و ساخته می شوند.
از این رو در بعضی از ویژگی ها از قبیل چرخش در دقیقه (RPM)، ابعاد، وزن، ولتاژ ورودی، توان مصرفی و مؤلفه امید به زندگی با یکدیگر تفاوت دارند.
به جهت بهبود کارایی و کیفیت فن دستگاه ماینینگ می توان آن را در دو سر دستگاه نصب کرد. با این کار هم فرایند کنترل دما سریع تر و بهتر انجام می گیرد و هم به راحتی قطعات پردازشگر خنک می شوند.
در هر دستگاه دو مدل فن وجود دارد؛
- فن مکنده:
این فن با مکش هوای بیرونی به درون دستگاه به تهویه و گردش هوا در درون دستگاه ماینر کمک می‌کند. قدرت چرخش آن نسبت به فن دمنده در سطح پایین تری قرار دارد. - فن دَمنده:
این فن نیز هوای درون دستگاه را به بیرون هدایت کرده و از گرم شدن قطعات دستگاه جلوگیری می کند. هرچه قدرت چرخش فن بیشتر باشد، این کار (خنک کاری) به نحو بهتری انجام خواهد شد.
این گونه از فن ها چهار کابل جهت اتصال دارند که امکان متصل شدن به دستگاه های ماینر آوالون، ای بیت و انت ماینر با مدل های مختلف را دارند.
مشخصات فنی
مشخصات فنیاین فن‌ها در ابعاد و اندازه های مختلفی طراحی و ساخته شده اند که در ابتدا به بیان مشخصات فنی یک فن در ابعاد ۱۲×۱۲ می پردازیم:
- ابعاد: ۱۲ × ۱۲ × mm 38
- ولتاژ: ۱۲ ولت
- جریان مصرفی: ۷/۲ آمپر
- قدرت چرخش: ۶۰۰۰ دور در دقیقه
نحوه سرویس کردن فن
جهت بالا بردن طول عمر فن ماینر می‌توان گاهی اوقات آنها را باز نمود و سرویس کرد. با این کار گردوغبار قطعات یا خشکی بلبرینگ ها برطرف شده و فن به راحتی کار خود را انجام می دهد.
مراحل سرویس کردن فن عبارت‌اند از:
- در ابتدا دستگاه ماینر را خاموش نموده و از برق می کشیم. سپس فن یا فن‌های موجود و متصل به دستگاه را جدا می کنیم.
- پره ها و دیگر قطعات را با دستمال و محلول های تمیز کننده، پاک می‌کنیم.
- از محفظه یا حفره ای که در پشت بلبرینگ فن قرار دارد (که بعضاً توسط چسب یا برند آن پوشیده شده و آن را جدا می کنیم)؛ تمیز کرده و روغن کاری می کنیم.
- سپس پره فن را می چرخانیم تا روغن ریخته شده به تمام اجزای بلبرینگ نفوذ کند.
هرگز فراموش نکنید که فن را در بازه زمانی معین به طور مرتب سرویس و نگهداری کنید چرا این امر تأثیر بسزایی در کیفیت، کارایی و طول عمر فن‌ها دارد.
از آنجایی که این فن‌ها وظیفه مهمی در دستگاه‌های ماینر برعهده دارند؛ در صورت مشاهده خرابی باید به سرعت نسبت به تعمیر یا تعویض آنها اقدام نمود.
مؤلفه امید به زندگی
این مؤلفه (عامل) که با یک عدد نشان داده می‌شود معمولاً بیانگر طول عمر مفید یک فن است. فن دستگاه ماینینگ به دلیل اینکه به طور مداوم و با سرعت در حال حرکت است، دارای استهلاک بالایی است.
از این رو با گذشت زمان کیفیت و کارایی آن کم شده و از کار می‌افتد. به عنوان مثال وقتی گفته می شود عمر مفید یک فن ۳۰۰۰۰ ساعت (یعنی ۱۲۵۰ روز و به عبارتی سه سال و نیم) است؛ یعنی از بعد گذشت این مدت احتمال خرابی یا از کار افتادگی فن وجود دارد.
به همین جهت این میزان ساعت که به عنوان عمر مفید یک فن بیان شده، را مؤلفه امید به زندگی فن می نامند.
موارد تعویض فن ماینر
به دلایل زیر فن ماینر نیاز به تعویض دارد:
- اختلاف بین میزان خروجی تعریف شده برای دستگاه و خروجی فن؛
یکی از بیشترین دلایل تعویض فن این مورد است. زیرا با کاهش توان خروجی (دمندگی) فن مشخص می‌شود که عمر مفید فن تمام شده و دیگر کیفیت و کارایی سابق را ندارد. - خراب شدن فن؛
این امر در اثر ضربه یا نوسانات برق بروز می‌کند که باید به سرعت فن تعویض شود. چرا که فن یا در اثر ضربه و شکستگی یکی از قطعات حیاتی دیگر توان حرکت و چرخش ندارد یا بر اثر نوسانات برق دچار سوختگی و به اصطلاح نیم سوز شده است.
(در صورت نیم سوز شدن فن به آهستگی حرکت می‌کند که اغلب با صدا یا بوی ناشی از سوختن سیم پیچ یا قسمت مغناطیسی فن همراه است.) - اختلال در نحوه کار فن؛
به‌مرورزمان و به دلیل کارکرد مستمر دور (چرخش) فن کاهش یافته و موجب اختلال در عملکرد فن می شود. - سر و صدای زیاد فن؛
به دلیل دمای بالا و کارکرد مستمر فن قطعات حالت اولیه خود را از دست داده و در زمان چرخش با سروصدا همراه است. در این موارد باید نسبت به تعویض آن اقدام نمود.
شبیه ساز فن
شبیه ساز فنشبیه ساز فن ماینر یا به زبان انگلیسی سیمولاتور فن جهت جایگزین کردن فن و برطرف کردن خطاهای احتمالی در سیستم طراحی و ساخته شده است.
برای جایگزین کردن این شبیه ساز در دستگاه لازم است تا سوکتی شبیه به سوکت مورد استفاده در فن داشته باشد که در راستای این امر سوکت‌هایی در ابعاد و اندازه های مختلف طراحی و ساخته شده اند.
انواع مختلف سوکت ها را به شرح زیر عبارت اند از:
- سوکت ۴ پین مخابراتی
- سوکت ۴ پین XH
- سوکت ۴ پین Mini ATX
- سوکت ۴ پین ATX
- سوکت ۶ پین مخابراتی
قابل ذکر است که شبیه ساز فن کاربرد بسیار زیادی در دستگاه های ماینر دارد. در اکثر موارد فن معیوب در بازار کمیاب بوده یا در زمان تعمیر و تعویض قادر به تهیه آن نیستیم. از این رو از شبیه ساز استفاده کرده و فن دیگری را جایگزین می کنیم.
قیمت فن
قیمت فنعوامل زیادی در تنوع قیمت فن های موجود در بازار وجود دارد که در زیر بیان آن می پردازیم.
همان‌طور که در ابتدا نیز گفته شده هر فن برای کار و وظیفه مشخصی طراحی و ساخته شده است. از این رو تنوع زیادی در ابعاد، اندازه، شکل، قیمت و … فن ها وجود دارد.
جدای از این بحث ها عوامل اقتصادی و سیاسی نیز روزبه روز بر قیمت ها تأثیر می گذارد که در اثر این عوامل به دلیل افزایش قیمت هزینه های ناشی از خرید قطعات، حقوق پرسنل شرکت ها، بیمه، هزینه های جاری شرکت ها اعم از آب، برق و گاز و دیگر عوامل شاهد افزایش قیمت روزانه و غیر قابل پیش بینی هستیم.
فن های موجود در بازار در محدوده قیمت بین ۱٫۸۰۰٫۰۰۰ ریال تا ۶٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال است.
اما این فن ها برای دستگاه های متوسط و معمولی مورد استفاده قرار می گیرند. هرچه عملکرد و پردازش دستگاه بیشتر و اندازه آن بزرگ تر باشد؛ به طبع دارای قیمت بیشتری خواهد بود.