دمپر چیست؟ ۱۴ نوع + کاربرد دمپر

اگر در زمستان یا تابستان، در محیطی که زندگی می ‌کنید احساس ناراحتی از بابت دمای اتاق دارید، یا دمای خانه دچار تفاوت و تناقضات اذیت ‌کننده است، مقصر دمپر شماست. شما باید دمپر را تنظیم کنید، مخصوصاً هنگامی که در خانه نقاط سرد و گرم وجود دارد. در حالیکه بعضی از خانه ‌ها دمپر اتوماتیک دارند و با موتور کار می ‌کنند (در بخش دمپر موتور مفصل درباره آن صحبت کردیم) برخی از دمپر ها دستی هستند و نیاز به تنظیمات منوال یا دستی را دارند.
دمپر ها از اساسی‌ ترین تجهیزات برای کنترل جریان هوا محسوب می‌شوند. نه فقط در منازل، بلکه در بیمارستان ‌ها، هتل ‌ها، ساختمان ‌های بزرگ تجاری، نیروگاه ‌ها، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و سایر صنایع نیز از دمپرها استفاده می ‌شود. پس دمپرها طیف گسترده ای از کاربری ‌ها را شامل می ‌شوند.
حال سوال پیش می‌آید که اصلاً دمپر چیست؟ چه انواعی از آن موجود است و کاربرد دمپر چیست؟
ما در این مقاله قصد پاسخگویی به سوالات و ابهامات شما راجع به دمپر را داریم پس با ما همراه باشید.

دمپر چیست؟

قبل از هر چیز، شما باید بدانید دمپر چیست؟ ( damper چیست ) کار دمپر چیست ؟ تا بعداً بتوانیم راجع به انواع و کاربرد آن و سایر ویژگی‌ های دمپر صحبت کنیم.
دمپر در حقیقت نوعی صفحه فلزی یا دریچه است که با باز و بسته شدن، سبب تنظیم جریان هوای عبوری از داکت ‌ها و کانال‌ ها می‌شود. هنگامی که دمپر در محیطی نصب و تنظیم می‌ شود، دمای محیط را با فرستادن جریان هوای گرم یا سرد به نقاط مختلف محیط تنظیم می ‌نماید. با تنظیم دمپر می توانید میزان هوای ورودی به هر اتاق یا هرجای دیگری از خانه خود را کاهش یا افزایش دهید. همچنین با تنظیم تیغه های دمپر می‌ توان جهت جریان هوا را تغییر داد.

همانطور که گفته شد، در هر مکانی که احساس شود کیفیت هوای ورودی و خروجی مهم است و نیاز به کنترل جریان هوا وجود دارد، از دمپر ها استفاده می‌ شود. این مکان هم می ‌تواند یک منزل مسکونی باشد هم می تواند یک نیروگاه پتروشیمی در جنوب کشور باشد.
برای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، از دمپر های سنگین صنعتی که به طور ویژه طراحی شده ‌اند استفاده می ‌شود. در تونل‌ های زیرزمینی مثل متروها و حتی معادن، تهویه هوا و کنترل دود در هنگام شرایط اضطراری و مهار کردن آتش در هنگام حریق امری بسیار مهم است که با استفاده از دمپر های مقاوم در برابر حریق و هوابند های مخصوص در برابر عبور دود به این امر رسیدگی می ‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع فایر دمپر و چگونگی نصب آن مطالعه مقاله “دمپر ضد آتش” را به شما پیشنهاد می دهیم.

دمپر نوعی وسیله ی مکانیکی به شکل یک دریچه است که در داخل دودکش‌ ها، داکت ‌ها، کانال ‌ها جعبه VAV و … وجود دارد و وظیفه ی اصلی آن انتقال، تنظیم و توقف هوا است.

دمپرها در کجا قرار دارند؟

حال که فهمیدیم دمپر چیست و با کاربرد دمپر تا حدودی آشنا شدیم، وقت آن است که بدانیم در یک خانه دمپرها در کجا قرار دارند؟ به زیرزمین یا اتاق زیر شیروانی خود بروید و دمپرها را پیدا کنید. آنها معمولاً در جایی از سیستم داکت‌ ها قرار دارند که شاخه شاخه است یا دچار برامدگی شده.
دمپر های نوع دستی، یک میله دارند که می توان با استفاده از پیچ گوشتی یا اهرمی که با دست قابل تنظیم است، آن را تنظیم کرد. دسته را در محل مورد نظر خود تنظیم کرده و سپس مهره را محکم نگه دارید تا موقعیت خود را حفظ کند.

نحوه تنظیم دمپر ها

باید بدانید که هنگام تنظیم دمپر ها باید مرحله آزمایش و خطا را طی کنید. برای باز کردن دمپر، باید اهرم را در موقعیتی قرار دهید که با کانال موازی باشد. این کار اجازه می دهد تا هوا از طریق کانال به حداکثر سرعت خود برسد. سپس، اهرم را در موقعیت افقی کانال قرار دهید تا بسته شود.
در طول تابستان، بهترین کار این است که هوای سرد را به قسمت بالای خانه خود انتقال دهید تا در کل راحتی بیشتری داشته باشید. در همین حال، باید خلاف این کار را در ماه های سرد سال انجام دهید. شما باید هوای گرم را در مناطق پایین خانه هدایت کنید تا گرما خود به خود به سمت بالا حرکت کند و فضای خانه گرم شود.

اگر با تنظیم دمپرها مشکلات مربوط به دما در محیط مورد نظر شما حل نشد، وقت آن است که با متخصصان برای گرفتن بهترین راه حل مشورت کنید. خواه شما دمپر اتوماتیک داشته باشید یا نوع دستی، در هنگام برخورد با مشکل حتما با متخصصین تماس بگیرید تا به شما کمک کنند تا مشکلات تهویه مطبوع در فضای مسکونی یا تجاری شما حل شود.

انواع سیستم های دمپر

انواع دمپر به طور کلی به این صورت دسته بندی می‌ شوند:
دمپرهای تنظیم کننده: این دمپرها در سیستم های تهویه که به جریان هوای کنترل شده نیاز دارند، به کار می روند. این دمپرها دارای یک سیستم بازشو همراه با تیغه مخالف هستند که امکان تنظیم سطح تیغه های بازشو را فراهم می کند.
میراگرهای باز و بسته شدن: این دمپر‌ ها برای سیستم هایی استفاده می ‌شوند که به طور کامل باید باز و بسته شوند. آنها دارای یک سیستم بازشوی تیغه ‌ای موازی هستند که به محض باز شدن دمپر (کاملاً باز / کاملاً بسته) به جریان هوا اجازه ی ورود می ‌دهد.

دسته بندی جزیی ‌تر دمپر ها که بر اساس نوع تیغه‌ ها و کاربریشان تقسیم‌ بندی می ‌شوند عبارتند از:

دمپر های وزنی (عملکرد این نوع دمپر ها بر اساس نیروی جاذبه است به همین دلیل به آن ‌ها دمپرهای ثقلی نیز می‌ گویند)

• ماکرو دمپر ها (دمپر های بسیار بزرگ)
• میکرو دمپر ها (دمپر های بسیار کوچک)
• دمپر ضد حریق (برای مواقع اضطراری و آتش‌ سوزی)
• دمپر های ضد انفجار (استفاده در موارد خاص، بدنه این دمپر ها از استیل به ضخامت ۵ میلی‌متر است)
• دمپر هواساز (معمولاً در مسیر جریان هوای دستگاه‌ های هواساز از این نوع دمپر استفاده می ‌شود)
• دمپر پروانه‌ ای
• دمپر دیافراگمی
• دمپر لوور (نوعی دمپر که تیغه‌ های آن ثابت کار گذاشته شده اند)
• دمپر های دستی
• موتور دمپر های اتوماتیک (با موتور دمپر کار می‌ کنند)

این دمپر ها بسته به موقعیتی که در سیستم تهویه منفرد دارند، می ‌توانند به صورت افقی یا عمودی باشند. آنها مستقیماً روی صفحه پخش کننده فن یا هر نوع پشتیبانی دیگری با استفاده از یک قاب ثابت مخصوصاً برای این منظور نصب می شوند.

انواع دمپر با توجه به نوع کاربری که دارند از متریال ‌های گوناگون ساخته می ‌شوند. معروف ‌ترین و پرکاربرد ترین این متریال ‌ها شامل:

• فولاد ضد زنگ: برای ساخت قاب های پایه، تیغه ها و قطعات بسته شده و همچنین برای اتصالات، شافت ها، بادامک ها، فلنج ها و سایر عناصر انتقال دهنده استفاده می شود. فینیشینگ این قطعات میتواند در AISI 304 یا AISI 316، با پیچ و مهره A2 یا A4 باشد.
• فولاد گالوانینز: برای ساخت قاب های پایه، تیغه ها و گوشه های بسته (S220GD + Z275) استفاده می شود که با اتصالات، شافت ها، پیچ و مهره های کمری و غیره ساخته شده در روی یا فولاد ضد زنگ ترکیب می شود.
• فولاد کربنی: برای ساخت قاب های پایه، تیغه ها و گوشه های بسته (S235JR) استفاده می شود که با پلی استر یا اپوکسی رنگ آمیزی شده و در کوره خشک می شود و با اتصالات، شافت ها، پیچ و مهره های بادامک و غیره ساخته شده در روی یا فولاد ضد زنگ ترکیب می شود.

در پاسخ به این سوال که دمپر چیست؟ گفتیم که دمپرها نوعی مکانیزم ایمنی حیاتی در بخش های مختلف صنعتی هستند که از خانه های مسکونی گرفته تا پالایشگاه‌ های نفت و گاز، تاسیسات تولید فولاد، سوزاندن زباله و استخراج معادن و بسیاری صنایع دیگر از آن ها استفاده می ‌شود. دمپر صنعتی می ‌توانند به صورت دستی یا خودکار (از طریق موتورهای برقی یا پنوماتیک) کار کنند، اما بسیاری از آنها همچنین می توانند – در درجه جریان کالیبره شده یا تنظیم شده – توسط نوعی آهنربای الکترومغناطیسی با توجه به سیگنال های ترموستات یا سایر موارد، کنترل شوند