با توجه به گسترش جمعیت و افزایش شهرنشینی و سیر صعودی و بی رویه قیمت مسکن شاهد زیاد شدن آپارتمان سازی در اقصی نقاط کشورمان هستیم. علاوه بر این در اکثر شهرها، به ویژه مراکز استان‌ها، پاساژها و مجتمع‌های تجاری چند طبقه ساخته شده است؛ بنابراین با توجه به اینکه رفت و آمد از طریق پله برای افراد سالمند، زنان باردار و کودکان دشوار بوده و ممکن است در طولانی مدت موجب ساییدگی مفاصل و مشکلات دیگری شود؛ امروزه در ساخت و سازهایی که به آنها اشاره کردیم، از آسانسور استفاده می‌گردد. این وسیله پرکاربرد با بهره گیری از انواع تابلو فرمان شروع به حرکت میکند. تابلو فرمان آسانسور با اعمال دستور سبب حرکت، توقف و باز و بسته شدن درب آسانسور می‌شود.
در ادامه با بیان انواع تابلو فرمان شما را به این بخش مهم از آسانسور آشنا خواهیم ساخت.
تابلو فرمان آسانسور چیست؟
تابلو فرمان آسانسور یکی از بخش‌های اصلی و مهم آسانسور است. به طور کلی مرکز پردازش سیستم آسانسور و ارسال دستورات لازم به وسیله مدار فرمان به موتور و سایر قسمت آن (آسانسور) از طریق تابلو فرمان صورت می‌گیرد. تابلو فرمان‌ها با توجه به ابعاد، اندازه، حجم کابین آسانسور و همچنین تعداد طبقات محیط مورد استفاده از انواع مختلفی برخوردار هستند. مطالعه مقاله “تابلو برق فرمان موتوری” می تواند مفید باشد.
انواع تابلو فرمان آسانسور عبارت‌اند از: تابلو فرمان دو سرعته، تابلو فرمان درایو دار و … . به عبارت دیگر تابلو فرمان آسانسور مغز متفکر این سیستم به شمار می‌رود. در صورت بروز مشکل در نحوه عملکرد، اتصال در شبکه تابلو فرمان یا قطع شبکه آسانسور به طور کلی از کار می‌افتد و دیگر نمی‌توان هیچ استفاده‌ای از آن کرد.
با توجه به اهمیت و حساسیت این بخش علاوه بر بازدید و روغن کاری سیستم موتور و سیم بکسل ها، می‌بایست تابلو فرمان آسانسور نیز توسط مهندسین برق و برق کاران حرفه‌ای مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت بروز مشکل در تابلو فرمان، سریعاً نسبت به رفع آن اقدام نمود.
انواع تابلو فرمان آسانسور
تابلو فرمان آسانسور دارای انواع زیر است:
-
تابلو فرمان آسانسور دو سرعته
اغلب شما در هنگام استفاده از آسانسور دیده‌اید که در ابتدا با سرعت شروع به حرکت کرده و در هنگام نزدیک شدن به طبقه موردنظر یکباره سرعت آن کاهش یافته و سپس در طبقه مدنظر متوقف می‌شود. به این نحوه عملکرد، تابلو فرمان آسانسور دو سرعته می‌گویند. در تابلو فرمان‌های دو سرعته از موتورهای الکتریکی دارای دو سیم پیچ استفاده می‌شود. این گونه موتورها قادرند در دو سرعت مختلف حرکت کنند.مطالعه مقاله “تابلو برق سیستم های آتش نشانی” میتواند مفید باشد.
بدین صورت که در ابتدا (حالت سکون) سیم پیچ دور تند موتور فعال شده و موتور شروع به حرکت میکند و پس از مدت زمان کوتاهی به سرعت موردنظر (یک متر بر ثانیه) می‌رسد. سیم پیچ دوم یا سیم پیچ دور کُند نیز در هنگام رسیدن به طبقه یا سطح موردنظر فعال شده و موجب می‌شود تا آسانسور در طبقه مدنظر توقف نماید. این گونه از انواع تابلو فرمان با پردازش دقیق و مستقیم از ایجاد ضربه‌های ناگهانی در هنگام جابه‌جایی جلوگیری میکند. علاوه بر این با کنترل میزان جریان برق ورودی به سیم پیچ موتور سبب افزایش طول عمر موتور و کاهش مصرف برق آسانسور می‌شود.
بعضاً مشاهده شده که در هنگام حرکت اولیه و توقف در طبقات به کابین آسانسور یک ضربه ناگهانی وارد می‌شود. از دلایل عمده برای این مشکل می‌توان به خرابی یا هرز شدن یکی از دنده‌های گیربکس و اختلال در نحوه عملکرد تابلو فرمان آسانسور اشاره کرد. در نگاه اول ممکن است این مشکل ساده و ابتدایی به نظر برسد؛ اما به خاطر داشته باشید که این نقص فنی در طولانی مدت سبب سقوط آسانسور (حداقل یک طبقه) می‌شود؛ بنابراین می‌بایست این نقص فنی توسط افراد پشتیبان و تعمیرکاران مورد بررسی قرار گرفته و برطرف شود.
-
تابلو فرمان آسانسور درایو دار سانا
در این مدل از انواع تابلو فرمان آسانسور با بهره گیری از فناوری نوین و دستگاه کنترل دور موتور (اینورتر) یک شرایط مناسب و بهینه برای حرکت نرم و متعادل آسانسور فراهم گردیده است. بدین صورت که با تغییر سطح ولتاژ ورودی به موتور سبب افزایش و کاهش سرعت و گشتاور آن شده و به عبارتی موجب تغییر سرعت و کنترل آن در بین طبقات می‌شود.
این مدل بر خلاف نوع قبل یکباره از حرکت نمی‌ایستد؛ بلکه به نرمی و به تدریج به وسیله اینورتر تعبیه شده در موتور متوقف می‌شود. به همین دلیل تابلو فرمان درایو دار نسبت به دیگر مدل‌ها سبب افزایش طول عمر موتور و گیربکس آسانسور می‌شود. این گونه از تابلو فرمان‌ها کمترین میزان خرابی را در بین سایر مدل‌های موجود در بازار دارند. مطالعه مقاله “محاسبه کانال فشار مثبت اسانسور” می تواند مفید باشد.
مقایسه تابلو فرمان دو سرعته و درایو دار
همان طور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم در تابلو فرمان‌های دو سرعته به دلیل توقف یکباره موتور، یک ضربه ناگهانی به کابین آسانسور وارد می‌شود. این امر علاوه بر اینکه شرایط نامساعدی را برای افراد حاضر در آسانسور ایجاد میکند، با وارد نمودن ضربه‌های ناگهانی سبب کاهش طول عمر موتور و دیگر اجزای آسانسور می‌گردد.
اما بالعکس در تابلو فرمان‌های درایو دار با حرکت نرم و متعادل موتور توسط سیستم کنترل دور موتور یا اینورتر سبب شده آسانسور در هنگام حرکت و توقف هیچ‌گونه تکانی نداشته باشد و با کاهش ملایم سرعت در طبقه موردنظر متوقف می‌شود. این سیستم علاوه بر حفظ سلامتی افراد در یک شرایط ایده‌آل موجب طول عمر عادی و مفید اجزا و قطعات آسانسور می‌گردد؛ بنابراین با توجه به خصوصیاتی که بیان نمودیم؛ می‌توان تابلو فرمان درایو دار را یکی از بهترین انواع تابلو فرمان آسانسور به شمار آورد.مطالعه مقاله “تابلو برق چیست” می تواند مفید باشد.
معایب استفاده از تابلو فرمان دو سرعته
در خصوص معایب استفاده از تابلو فرمان های دو سرعته می‌توان گفت:
- ایجاد ضربه‌های ناگهانی؛ این ضربه‌ها به دلیل نوع موتور و نحوه عملکرد صورت می‌گیرد و کاهش عمر قطعات آسانسور را به دنبال دارند.
- عدم وجود محدود کننده جریان برق در موتور الکتریکی؛ به دلیل نداشتن محدود کننده و کنترل کننده‌های جریان برق ورودی (اینورتر)، با عبور مستقیم برق با جریان بالا از درون موتور سبب گرم شدن سیم پیچ موتور و در نهایت کاهش طول عمر دستگاه و سوختگی سیم پیچ‌ها می‌گردد. در مقاله “آتش گرفتن سیم برق” به صورت مفصل به این موضوع پرداخته ایم.
- مصرف زیاد جریان برق؛ آسانسور به طور مستمر و دائماً در حال حرکت و توقف است. به همین دلیل میزان جریان الکتریکی زیادی برای راه اندازی و متوقف شدن آن صرف می‌شود. مطالعه مقاله “انواع تابلو برق صنعتی” میتواند مفید باشد.
- تراز نبودن سطح کف کابین آسانسور؛ در تابلو فرمان‌های دو سرعته با توجه به میزان و حجم بار موجود در آسانسور سطح کف کابین نسبت به طبقات تغییر می‌یابد و به عبارتی بالا یا پایین‌تر از سطح طبقات توقف میکند. زیرا در این مدل از تابلو فرمان، هیچ سیستمی جهت کنترل و تشخیص موقعیت و میزان بار وارده به موتور وجود ندارد.
- ایجاد سروصدای زیاد (آلودگی صوتی)؛ تابلو فرمان‌های دو سرعته به دلیل تغییر سرعت موتور و باز و بسته شدن کنتاکت کنتاتورها، صدای زیادی تولید می‌کنند. این در حالی است که در انواع تابلو فرمان درایو دار با توجه به نحوه عملکرد این میزان صدا به حداقل رسیده است.
- میزان خرابی موتور و بروز مشکلات فنی در تابلو فرمان؛ به دلیل اینکه در طراحی و ساخت تابلو فرمان دو سرعته از دو سیم پیچ در موتور استفاده شده است؛ به‌مرور زمان سیم پیچ‌ها و دیگر قسمت‌ها دچار خرابی می‌گردد. به همین دلیل این مدل نسبت به تابلو فرمان درایو دار بیشتر دچار خرابی و اختلال در نحوه عملکرد می‌گردد.
در تابلو فرمان درایو دار با فیدبک گرفتن از موتور، آسانسور در سطح مناسب و ایده‌آل با طبقات توقف میکند. این سیستم با بهره گیری از فناوری کنترل و تشخیص موقعیت مکانی و میزان بار وارده به آسانسور با کمترین میزان خطا در هنگام توقف بین طبقات مواجه می‌گردد.
