تابلو برق یک محفظه فلزی یا غیرفلزی است که تجهیزات الکتریکی مختلفی درون آن نصب میشود، بنابراین نقش حفاظتی دارد و افرادی که در آن محل کار می‌کنند را از تجهیزات الکتریکی دور نگه می‌دارد و همچنین از تجهیزات الکتریکی هم در برابر عوامل محیطی محافظت میکند. استفاده از انواع تابلو برق‌های گروه صنعتی در هر پروژه برقی بسیار لازم و ضروری است.
ضمن آن که از این نوع تابلو برق‌ها در مکان‌های عمومی نظیر فرودگاه، بیمارستان و … نیز استفاده میشود. این وسیله به منظور کنترل جریان‌های ولتاژ، جریان فرکانس و … کاربرد دارند. کارشناسان تابلو برق‌های گروه صنعتی را از جنبه‌های مختلف نظیر ولتاژ، سازمان‌بندی، محل نصب و … به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌کنند. مطالعه مقاله “تابلو برق فرمان موتوری” را توصیه می کنیم.
در این مقاله می‌خواهیم با اجزای تابلو برق، انواع تابلو برق و به‌طورکلی با اینکه تابلو برق چیست؟ وایرینگ تابلو برق چیست؟ مشخصات تابلو برق چیست؟ بیشتر آشنا شویم.
اجزا تشکیل دهنده تابلو برق
تابلو برق از اجزای زیر تشکیل شده است:
- تجهیزات الکتریکی : همان طور که گفته شد تابلو برق صنعتی محفظه‌ای برای نگهداری از تجهیزات الکتریکی است. تجهیزات الکتریکی که درون تابلو برق نصب می‌شوند عبارت‌اند از کلیه قطعاتی که در مدار الکتریکی قرار می‌گیرند به جز قسمت ارتباطات.
- کنتاکتور : استفاده از کنتاکتور در تابلو برق صنعتی به منظور قطع و وصل مدار فرمان از راه دور است. باتوجهبه اینکه کنتاکتور یکی از اجزای تابلو برق محسوب میشود؛ لذا استفاده از آن در مدارهای کنترل این امکان را برای شما به وجود می‌آورد که بتوانید طراحی‌های مختلفی را ایجاد نمایید؛ بنابراین چنانچه تمایل دارید از کنتاکتور برای طراحی مدارهای کنترل استفاده کنید، باید نسبت به لوازم تشکیل دهنده کنتاکتور و همچنین نحوه کار و ساختمان این وسایل اطلاعات دقیقی داشته باشید.
- بی متال : بی متال‌های استفاده شده در انواع تابلو برق به این منظور استفاده می‌شوند تا در صورت عبور جریان زیاد، بتوانند آن را قطع کند.
- رله ها : کارکرد رله‌ها درون تابلو برق به منظور ارسال فرمان قطع یا وصل جریان در اثر خطاهای گوناگونی است که ممکن است رخ دهد. (انواع تابلو فرمان را مطالعه نمایید.)
- تجهیزات اندازه‌گیری : همان طور که از نام این قطعات قابل حدس است، کار آنها اندازه گیری پارامترهای متغیر نظیر فرکانس متر، وات‌متر و … در تابلو برق است.
- ترانس جریان : کار ترانس جریان در تابلو برق صنعتی کاهش و افزایش جریان یا ولتاژ است.
- بدنه : بدنه تابلو برق همان محفظه‌ای از جنس فلز یا غیرفلز است که تمام تجهیزات مورد نیاز را درون خود جای می‌دهد.
- داکت : درون تابلو برق از یک‌سری داکت شیاردار استفاده شده است. هدف استفاده از داکت نظم بخشیدن به سیم‌هایی است که درون تابلو برق قرار دارد. ناگفته نماند داکت علاوه بر نظم بخشیدن به سیم‌ها سبب جلوگیری از پیچ خوردن آنها به هم میشود و از وارد شدن آسیب به آنها جلوگیری میکند.
- سینی : سینی به ورق‌های فلزی نازکی گفته میشود که تجهیزات الکتریکی روی آنها قرار می‌گیرد. جنس این سینی‌ها به‌گونه‌ای است که در مقابل زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم هستند.
- سیم و کابل : از سیم و کابل به منظور برقراری ارتباط درون تابلو برق استفاده میشود.
کاربرد تابلو برق چیست؟
کاربرد تابلو برق بر اساس مکانی که در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند متفاوت باشد از جمله:
⦁ کاربرد خانگی: علت ساخت تابلو برق‌هایی که کاربرد خانگی دارند این است که بتوان کنتور و فیوزهای برق ساختمان را در داخل آن قرار داد تا در صورت لزوم و مواقع اضطراری این تابلو برق بتواند برق یک قسمت از ساختمان را قطع یا وصل کند.
⦁ کاربرد صنعتی: تابلو برق‌هایی که کاربرد صنعتی دارند معمولاً به‌منظور توزیع قدرت برق از آنها استفاده می‌شوند. در داخل تابلو برق‌های صنعتی سوئیچ‌های اضطراری، نمایشگرهای ولتاژ و کنترلر جریان برق قرار می‌گیرد.
استاندارد چیدمان تابلو برق چیست؟
چیدمان اجزای تابلو برق از جمله موارد ضروری است که در ساخت تابلو برق باید به آن توجه نمود؛ لذا برای انجام این کار لازم است چند مؤلفه را در نظر بگیرید:
⦁ نکات ایمنی: چیدمان کلیدها به‌ویژه کلیدهای قطع برق باید طوری باشد که در کمترین زمان ممکن بتوان برق را قطع نمود. شینه‌ها را در مکان‌هایی قرار دهید که احتمال برخورد با آنها کمتر شود.
⦁ نکات فنی: از ورود اجسام ریز به داخل تابلو برق جلوگیری کنید؛ چراکه ممکن است به قسمت‌های مهم تابلو برق مانند PLC آسیب وارد شود. بهتر است به‌منظور ایمنی بیشتر افراد، حمل قرارگیری کابل‌های برق در تماس کمتر با کاربر باشد.
⦁ صرفه جویی در فضای تابلو برق: چیدمان اصولی اجزای تابلو برق در داخل آن می‌تواند باعث افزایش فضای بیشتر تابلو برق شود.
نحوه نصب تابلو برق
نصب تابلو برق صنعتی چگونه است ؟ استفاده رایج تابلو برق درون مکان‌های عمومی و ساختمان‌های بزرگ تجاری و مسکونی است. وظیفه تابلو برق در این مکان‌ها در واقع برق‌رسانی به تمام قسمت‌ها نظیر آسانسور، حیاط و … است. ناگفته نماند که ابعاد تابلو برق در مصارف خانگی و صنعتی باهم فرق دارد. تابلو برقی که برای مصارف خانگی ساخته شده در ابعاد مختلفی تولید میشود و در دو نوع روکار و توکار قابل نصب است. مطالعه مقاله “تابلو برق با ضوابط آتش نشانی” را پیشنهاد می کنیم.
- تابلو برق توکار: تابلو برق توکار در داخل دیوار نصب میشود؛ بنابراین قبل از نصب این نوع تابلو برق لازم است تا متناسب با ابعاد تابلو برق درون دیوار محل مناسبی در نظر گرفته شود. تمام بدنه تابلو برق توکار درون دیوار جای می‌گیرد و تنها در آن قابل‌مشاهده است.
- تابلو برق روکار: این نوع از تابلو برق برخلاف تابلو برق توکار نیاز به درنظرگرفتن محل خاصی برای نصب ندارد. در مکان مورد نظر به راحتی روی دیوار نصب میشود. با توجه به این موضوع باید گفت بدنه این نوع تابلو برق به طور کامل دیده میشود.
- تابلو برق indoor: این نوع تابلو برق بیشتر مناسب برای استفاده در مکان‌های سرپوشیده نظیر انبار، سوله، کارگاه‌های تولیدی، کارخانه و … است. در نظر داشته باشید که تابلو برق indoor درجه حفاظتی بالایی ندارد.
- تابلو برق outdoor: این نوع از تابلو برق‌ها با درجه حفاظت بالایی ساخته می‌شوند و مقاومت بیشتری دارند. این خصوصیات سبب شده تا از این نوع تابلو برق در فضاهای باز مانند پارک، حیاط، خیابان و … استفاده کنند. تابلو برق outdoor نسبت به عوامل محیطی هم مقاومت بیشتری دارد و به نوعی تابلو برقی دارای ویژگی‌هایی نظیر ضدآب، ضد گردوغبار و ضد اشعه است.
- تابلو برق ایستاده: از انواع ایستاده تابلو برق بیشتر در صنعت استفاده میشود. این تابلوها با نصب روی پایه در محل مناسب خود قرار می‌گیرند.
- تابلو برق دیواری: به طور معمول از تابلو برق دیواری نسبت به انواع ایستاده آن بیشتر استفاده میشود. تابلو برق دیواری به دلیل سهولت نصب در اکثر مکان‌ها قابل استفاده است.
در ادامه به طور مختصر با مراحل نصب تابلو برق دیواری آشنا می‌شوید:
- نخستین مرحله برای نصب تابلو برق دیواری، ارزیابی محلی است که می‌خواهیم تابلو برق را در آنجا نصب کنیم. مکان مورد نظر ارزیابی میشود تا متناسب با آن از تابلو برق IP دار یا فاقد IP استفاده شود.
- در مرحله دوم باتوجهبه دیوار یا محل نصب می‌توان از تابلو برق توکار یا روکار استفاده کرد. لازم به ذکر است اگر می‌خواهید از تابلو برق توکار استفاده کنید از قبل باید باتوجهبه ابعاد تابلو برق محل قرارگیری آن را آماده کنید.
- مرحله بعد توجه به جنس و ضخامت تابلو برق است تا باتوجهبه خصوصیاتی که دارد، ابزار لازم برای نصب آن را تهیه کنید.
لازم به یادآوری است که قبل از نصب تابلو برق باید به تجهیزاتی که درون آن نصب میشود توجه داشته و قطعات مورد نیاز را تهیه کنید.
با تابلو برق ساختمان آشنا شوید
همان‌طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم؛ تابلو برق‌ها در واقع مجموعه‌ای از مدارها و تجهیزات الکتریکی هستند که در تمامی واحدهای تغذیه کننده جریان شهری نصب می‌شوند تا از طریق آنها برق شهری به مدارها و لوازم برقی مصرفی شما برسد. تابلو برق خانگی یا تابلو کنتور برق انواع مختلفی دارد که در قسمت‌های قبلی با چند نمونه از آن آشنا شدید، اما در ادامه این مقاله قصد داریم مطالبی را درباره تابلو برق ساختمان برای شما بیان کنیم.
انواع تابلو برق ساختمان
ممکن است بر اساس شرایط ساختمان‌های مسکونی یک یا چند تابلو برق خانگی در داخل آنها نصب و راه اندازی شود. البته لازم به ذکر است که انتخاب نوع تابلو برق‌های خانگی، تعداد آنها، نقشه کشی و همچنین سیم کشی این تابلو برق‌ها و حتی موارد دیگر باید حتماً توسط یک کارشناس متخصص انجام شود تا از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری به عمل آید. تابلو برق ضد آب چیست ؟
اما انواع تابلو برق‌های خانگی که می‌تواند در داخل یک ساختمان نصب شود، به شرح زیر هستند:
⦁ تابلو برق اصلی ساختمان که به کابل اصلی برق وصل شده و وظیفه تأمین برق کلیه واحدهای ساختمان و همچنین برق مشاعات آن را بر عهده دارد.
⦁ تابلو برق عمومی که وظیفه تأمین برق مشاعات ساختمان از جمله پارکینگ، راه‌پله، پشت‌بام و سایر مکان‌های عمومی ساختمان را بر عهده دارد.
⦁ تابلو برق خانگی یا تابلو کنتور برق خانگی واحدهای موجود در ساختمان که به‌منظور توزیع برق هر واحد در ساختمان استفاده میشود.
⦁ تابلو برق دارد.
⦁ تابلو برق دیزل ژنراتور که می‌تواند به‌صورت اختیاری در ساختمان نصب شود. این تابلو برق در زمان قطع شدن برق شهری، وظیفه تأمین برق ساختمان را بر عهده دارد.
⦁ تابلو برق یو پی اس که این تابلو برق هم می‌تواند در صورت لزوم در ساختمان نصب شود و با توجه به نقش فیلتری آن، باعث ورود جریان بی وقفه و با ولتاژ معین به مدارها ساختمان فشار ضعیف که وظیفه اصلی آن توزیع جریان برق بین تابلو برق‌های دیگر ساختمان است.
⦁ تابلو برق آسانسور که در ساختمان‌های دارای آسانسور، وظیفه انتقال برق به آسانسور را بر عهده میشود.
انواع تابلو الکتریکی
تابلو الکتریکی دارای انواع زیر است:
- تابلو فشار ضعیف : حداکثر ولتاژ تابلو برق فشار ضعیف ۱۰۰۰ ولت است.
- تابلو فشار متوسط : تابلو برق فشار متوسط دارای توان ولتاژی بین ۱۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ ولت است.
- تابلو فشار قوی : ولتاژ تابلو برق فشار قوی ۳۶۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ ولت است. از این نوع از تابلو برق‌ها در اتاق‌های برق، زیر ترانسفورماتورها و ارتباطات تیرهای برقی استفاده میشود.
- تابلو کنتوری : محل استفاده از تابلو کنتوری ورودی ساختمان‌ها است.
تابلو برق تهویه پارکینگ چگونه کار میکند؟
تابلو برق تهویه پارکینگ یکی از اجزای تشکیل‌دهنده سیستم هوشمند تهویه پارکینگ است که در حقیقت مغز این سیستم محسوب میشود. در سیستم هوشمند تهویه پارکینگ، تابلو برق‌ها در واقع وظیفه برق‌رسانی به تجهیزات مربوط به تهویه پارکینگ مانند جت فن‌ها، اگزاست فن‌ها، سنسورهای co، دمپرهای موتوردار و دیگر تجهیزات موجود در این سیستم را بر عهده دارند.
در داخل تابلو برق‌های تهویه پارکینگ تجهیزات حفاظتی الکتریکال متناسب با میزان مصرف الکتریکال تجهیزات مربوط به سیستم هوشمند تهویه پارکینگ نصب می‌شوند که این تابلو برق‌ها در واقع از این تجهیزات محافظت نموده و باعث می‌شوند تا الکتروموتورها با سرعت مطلوبی کار کنند.
در خصوص نحوه عملکرد تابلو برق‌های تهویه پارکینگ می‌توان گفت: این تابلو برق‌ها از یک طرف با اتصال به جت فن‌ها، فن‌های تخلیه هوا و همچنین سیستم تشخیص دود و از طرف دیگر با اتصال کامل به سیستم BMS می‌توانند امکان نظارت کاربر را بر روی نحوه عملکرد بهتر سیستم تهویه پارکینگ فراهم نمایند
در بالا به سؤال تابلو برق چیست؟ پاسخ دادیم. به‌طورکلی تابلو برق‌ها محفظه‌هایی هستند که تجهیزات الکتریکی مختلفی در داخل آنها نصب میشود و مراحل نصب آن ها را هم شرح دادیم. کاربرد تابلو برق‌ها با هم متفاوت است و در هر تابلو برق باتوجهبه کاربرد آن از تجهیزات متفاوتی استفاده میشود. هر یک از تجهیزات استفاده شده هم نقش خاص خود را دارند. تابلو برق علاوه بر برقراری نظم و ارتباط صحیح بین اجزای مختلف یک سیستم برقی، ایمنی افرادی که در محل کار می‌کنند را نیز تأمین میکند.
برخی سوالات متداول :
تابلو برق چیست؟
تابلو برق یک محفظه فلزی یا غیرفلزی است که تجهیزات الکتریکی مختلفی درون آن نصب میشود، بنابراین نقش حفاظتی دارد و افرادی که در آن محل کار می‌کنند را از تجهیزات الکتریکی دور نگه می‌دارد و همچنین از تجهیزات الکتریکی هم در برابر عوامل محیطی محافظت میکند. استفاده از انواع تابلو برق‌های گروه صنعتی در هر پروژه برقی بسیار لازم و ضروری است.
نحوه نصب تابلو برق چگونه است ؟
استفاده رایج تابلو برق درون مکان‌های عمومی و ساختمان‌های بزرگ تجاری و مسکونی است. وظیفه تابلو برق در این مکان‌ها در واقع برق‌رسانی به تمام قسمت‌ها نظیر آسانسور، حیاط و ... است. ناگفته نماند که ابعاد تابلو برق در مصارف خانگی و صنعتی باهم فرق دارد. تابلو برقی که برای مصارف خانگی ساخته شده در ابعاد مختلفی تولید میشود و در دو نوع روکار و توکار قابل نصب است.