یکی از بزرگ ترین معضلاتی که در پارکینگ ها و تونل ها وجود دارد خفقان هواست. از آنجایی که خیلی از این فضا ها در زیرزمین یا در محیط هایی هستند که تهویه به صورت طبیعی امکان پذیر نیست، بنابراین برای تهویه باید از یک وسیله استفاده شود. این وسیله، جت فن است که از انواع شیوه های تهویه به صورت مکانیکی محسوب می شود.
جت فن انواع گوناگونی دارد. در این مقاله قصد آشنایی با انواع جت فن را داریم تا با آشنایی با کاربرد هرکدام بتوانیم بهترین نوع جت فن مدنظر خود را تهیه کنیم.
قبل از هر چیز، باید بدانیم که جت فن چیست و اصلاً در چه فضاهایی از جت فن استفاده می شود.
پیشنهاد می شود مقاله دمپر چیست و اجزای جت فن‌ها را بخوانید .
جت فن چیست؟
همان طور که در بالا اشاره کردیم، جت فن نوعی وسیله برای تهویه به شیوه مکانیکی است. جت فن ها یک راه حل عالی برای کنترل آلودگی هوا هستند که از طریق جریان مستقیم هوا به القای هوا به یک نقطه خروجی مشترک کمک می کنند. اگر در تونل های جاده ای دقت کرده باشید، حتماً متوجه دستگاه هایی که بر روی سقف تونل نصب هستند، شده اید. این دستگاه ها همان جت فن ها هستند، جت فن ها در پارکینگ ها، مترو، مجتمع های تجاری و … دیده می شوند. جت فن کوچک چیست ؟
وقتی صحبت از تهویه هوا به ویژه در شرایط خاص و اضطراری نظیر آتش سوزی میشود، دو بحث مختلف پیش می آید. یکی کنترل دود است و دیگری تخلیه دود. کنترل دود شامل روش هایی است که سبب میشود دود در مسیر طراحی شده توسط ما حرکت کند و همانجا بماند و فرصت لازم برای ورود آتش نشانان و تخلیه ی ساختمان را به افراد میدهد، اما تخلیه دود سبب خارج شدن دود از مکان مورد نظر و ورود آن به محوطه ای باز و خارج از محیط قبلی میشود. حال شاید بپرسید که جت فن در کدام نوع دسته بندی قرار میگیرد.
جت فن یکی از قوی ترین سیستم های تهویه در دنیاست که امروزه با شناخت کاربری و مزیت های آن روز به روز بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد که در مقاله ” جت فن چیست” به توضیح کامل جت فن و اجزای آن پرداختیم که حتما بخوانید
تخلیه دود، یا کنترل آن؟ خب، باید بگوییم که، هردو! در حقیقت پره های جت فن به گونه ای طراحی شده اند که در فشار استاتیکی بالا سبب میشود هوا از محیطی که آلوده است به محیطی که آلوده نیست هدایت یابد، همچنین، با ایجاد فشار قوی، همانند نحوه ی کار سیستم های فشار مثبت، سبب کنترل جریان دود و جلوگیری از جریان آن به محیط های اطراف نیز می شود. برای آشنایی بیشتر با اجزای جت فن مقاله های سایت را مطالعه کنید.
جت فن ها نیاز به کانال کشی و داکت ندارند که این امر به خودی خود سبب صرفه جویی در هزینه و سطح اشغال محل نصب جت فن می شود، و می توان تأسیسات دیگری را نیز در سقف جا داد. همچنین جلوه کار تمیزتر می شود و اجازه می دهد تا نگهداری و عملیات نصب و تعمیرات به سادگی صورت پذیرد.
جت فن وسیله ای برای کنترل و تخلیه هواست و بهترین روش برای تهویه به ویژه در تونل ها به شمار می رود که شامل بدنة اصلی، الکترو موتور، پروانه، و جعبه اتصال است.
کاربرد انواع جت فن ها
با توجه به نحوه کارکرد و نوع القا کردن هوا توسط پره های جت فن ها، جت فن ها به طور کلی به دو دسته اصلی محوری و گریز از مرکز تقسیم می شوند. جت فن های گریز از مرکز با توجه به نیروی گریز از مرکز سبب القای یک ستون هوا با شیب خاص می شوند و این در حالی است که نوع القای هوا در سیستم های محوری به‌صورت کاملاً افقی است.
حال تعدادی از جت فن های موجود در شرکت را با هم بررسی می‌کنیم:
- جت فن رادیال: هدف اصلی از این‌گونه جت فن ها کنترل دود و خریدن زمان کافی برای تخلیه افراد در شرایط اضطراری است، به همین دلیل این جت فن‌ها در دمای ۳۰۰ و ۴۰۰ درجه سانتیگراد به مدت دو ساعت مقاوم بوده (F300 و F400) و دارای گواهینامه از آزمایشگاه +Apluss هستند. البته در شرایط استاندارد نیز از این جت فن جهت تهویه هوا و تهیة هوای تازه استفاده میشود. بدنه این نوع از جت فن‌ها به دلیل مقاومت بالا در شرایط آتش‌سوزی از استیل گالوانیزه ساخته شده است. گریل محافظ بدنه این نوع جت فن نیز هم راستا با جهت مکش هوا طراحی شده است. طراحی پروانه این نوع جت فن‌ها به‌صورت آیرودینامیک است و به روش تزریق قالب ساخته میشود. جعبه ترمینال از جنس استیل گالوانیزه و بر روی بدنة جت فن نصب میشود.
برای تخلیه دود ناشی از تجمع هوای آلوده یا دود ناشی از آتش سوزی تصادفی، در محیط هایی نظیر پارکینگ ها یا تونل ها، نیاز به نصب اگزاست فن است. دلیل استفاده از جت فن f300 و سایر جت فن ها در نقاط زیرزمینی و تونل ها، ساختار پره های آن ها است. در مقاله ” جت فن F300 چیست و چگونه کار میکند” به توضیح کامل در مورد مدل F300 پرداختیم که بهتون پیشنهاد می کنیم مطالعه کنید
- جت فن معکوس شونده یا محوری دو جهته: همان‌طور که از نامش پیداست، این جت فن می‌تواند به جریان هوای موردنیاز خود تغییر جهت ببخشد. از این نوع جت فن در پارکینگ‌ها و تونل‌های کوتاه استفاده میشود و به دلیل طراحی خاصی که پره‌ها و موتورش دارد، قیمت آن نسبت به جت فن‌های ساده بالاتر است. این نوع جت فن نیز همانند جت فن رادیال در دمای ۳۰۰ و ۴۰۰ درجه سانتیگراد به مدت دو ساعت مقاوم بوده( F300 و F400 ) و دارای گواهینامه از آزمایشگاه +Apluss هستند.
پروانه این نوع جت فن های محوری دو جهته از نوع ETIAL 171 بوده که به روش تزریق قالب ساخته میشود. از ویژگی های این نوع جت فن می توان به قابلیت جا به جایی موتور روی ریل موازی محور جت فن اشاره نمود که امکان انجام تعمیرات لازم را به ساده ترین حالت ممکن تبدیل می کند.
- جت فن محوری تک جهته: این نوع جت فن که از انواع جت فن محوری است، استفاده های گوناگونی دارد، مثلاً در پارکینگ ها، تونل های جاده ای و زیرزمینی، زیرگذرها و سوله ها در موارد خاص استفاده می شود. از جت فن ها برای تهویه کارگاه ها و سوله ها استفادة زیادی نمی شود مگر در موارد خاص. چرا که هزینه های آن بالاست و برای یک سوله نمی صرفد. این جت فن تک جهته محوری در دمای ۳۰۰ و ۴۰۰ درجه سانتیگراد به مدت دو ساعت مقاوم است (F300 و F400) و دارای گواهینامه از آزمایشگاه +Apluss هستند. کلیه پروانه های این جت فن‌ها بر اساس استاندارد ISO 1940/1-2003 است و به‌صورت استاتیکی و دینامیکی و استاندارد بالانس می شوند. نوع تک ساعته موتور به کار رفته در جت فن محوری تک جهته امکان تجهیز دستگاه به اینورتر فرکانس را فراهم می آورد.
- جت فن محوری قابل تنظیم: این نوع جت فن‌ها که به banana jetfan نیز معروف‌اند، می‌توانند بین جهت ورودی و خروجی هوا زاویه‌ای خاص پدید آورند و کاری کنند که این دو جریان در یک راستا نباشند. بدنه و پره‌های این نوع جت فن‌ها طراحی منحصر به فردی دارند و از آنها در تونل‌هایی که قوس آنها زیاد است استفاده میشود.
- جت فن سانتریفیوژ (جت فن کتابی): این نوع جت فن‌ها در مواردی به کار می‌روند که ورودی جریان هوا در بخش تحتانی آن بوده و خروجی آن در قسمت پیشانی جلویی باشد. نوع ساز و کار این جت فن ها با جت فن‌های محوری متفاوت است و از نوع گریزازمرکز است. این نوع جت فن‌ها اختلاف ارتفاع کمتری را به وجود می‌آورند .کاربرد جت فن سانتریفیوژ در پارکینگ هایی با سقف کم‌ارتفاع است.
گفتیم که اگر در جایی نیاز به هوادهی بالا در محیط کوچکی وجود باشد، از جت فن‌ها استفاده میشود. جت فن‌ها در پروانه و بدنة خود از نوع خاصی پروفیل استفاده می‌کنند که قادر میشود حجم بالایی از هوا را در شرایطی با فشار زیاد جابه‌جا کند. استفاده از این سیستم سبب کاهش مصرف در انرژی شده و ضریب امنیتی بالایی نیز دارد. در هنگام خرید جت فن‌ها باید به نوع موتور جت فن مورد نظر دقت کنیم، چرا که کیفیت بالای موتور، سلامت جت‌فن را تضمین میکند. همچنین، پروفیل به کار رفته در پروانه‌های جت فن نیز از اجزایی است که هنگام خرید باید به آن توجه ویژه‌ای کرد.