سیستم تهویه فشار مثبت یکی از فناوری‌های نوین در صنعت ساختمان است. به طور کلی این سیستم به وسیله دمیدن هوا به مناطق حساس و در معرض خطر موجب کنترل آلودگی و نجات جان افراد می‌شود. از این رو این تکنولوژی در ساختمان سازی از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اینکه این سیستم تمامی فضای محیط و فضاهای یک مجتمع را تحت پوشش قرار دهد؛ از یک برنامه مدون کانال کشی استفاده می‌شود و در ادامه حداقل ابعاد داکت فشار مثبت را شرح میدهیم.
در صنعت ساختمان به این برنامه داکت فشار مثبت گفته می‌شود. نحوه عملکرد این سیستم بدین صورت است که به وسیله فن‌های موجود در مرکز این سیستم تهویه، هوای سالم با فشار مثبت از طریق داکت‌های موجود در نقاط مختلف ساختمان پخش می‌شود و میزان آلودگی و دود ناشی از حریق را کنترل می‌کند. البته به یاد داشته باشید که به منظور عملکرد بهینه این سیستم می‌بایست حداقل ابعاد داکت فشار مثبت را مد نظر قرار دارد. در غیر این صورت سیستم عملکرد بهینه و مؤثری در روند کنترل میزان آلودگی نخواهد داشت.
برای آشنایی بیشتر با ” سیستم تهویه پارکینگ ” مقاله مرتبط را مطالعه بفرمایید.
با توجه به بررسی‌های صورت گرفته و با استناد به قوانین و مقررات سازمان آتش نشانی کشور در ساختمان‌های بیش از ۵ طبقه یا بالای ۲۳ متر استفاده از سیستم فشار مثبت الزامی است.
به عنوان مثال یک کلاس درس را در نظر بگیرید؛ فشار مثبت بدین معنی است که میزان هوای ورودی بیش از هوای خروجی باشد. علاوه بر این هوای وارد شده حتی الامکان می‌بایست تصفیه شده و تازه باشد. انجام این کار مستلزم وجود یک سیستم تهویه فشار مثبت است؛ تا با ورودی هوای تازه و یکپارچه به درون محیط، در طول شبانه روز هوایی سالم و مناسب در تمام فضاهای ساختمان وجود داشته باشد. از همه مهم‌تر اینکه در زمان وقوع آتش سوزی، سیستم داکت فشار مثبت علاوه بر خارج کردن دود و آتش، موجب اطفاء حریق نیز می‌شود. البته با در نظر گرفتن حداقل ابعاد داکت فشار مثبت نسبت به فضای ساختمان، می‌توانید در بهبود کیفیت و کارایی این سیستم نقش بسزایی ایفا کنید.
این سیستم یکی از فناوری‌های جدید در حوزه کنترل میزان دود و آتش در زمینه اطفاء حریق به شمار می‌رود. بدین صورت که با نصب گیرنده‌های حساس دود و آتش در راه پله‌ها و دیگر نقاط ساختمان؛ در صورت به وجود آمدن اختلاف فشار بین محیط‌های درگیر حریق و دیگر بخش‌ها و طبقات، موجب فعال شدن این سیستم می‌شود. پس از آن سیستم تخلیه دود (فن فشار مثبت) به وسیله فن‌های مکنده و دمنده هوای آلوده را به خارج از محیط منتقل نموده و هوای تازه را به نقاط مختلف ساختمان هدایت می‌کند. بدین وسیله از سرایت آتش به دیگر نقاط ساختمان جلوگیری نموده و سبب شده تا آتش سوزی در لحظات اولیه کنترل شده و عملیات اطفاء حریق صورت پذیرد. علاوه بر این سیستم تخلیه دود وظیفه دارد تا محیطی امن به دور از دود و آتش برای خارج شدن اهالی ساختمان فراهم نماید.
– موتور الکتریکی: به دلیل اهمیت مکش و دمش هوا در فرآیند تهویه و اطفاء حریق درون سیستم تهویه فشار مثبت یک موتور الکتریکی با قدرت و توان مناسب قرار داده شده است. تا با چرخاندن پره فن، فرآیند مکش دود و گاز و تزریق هوای تازه به درون محیط صورت گیرد.
– هوزینگ: یک محفظه حلزونی شکل است که پره متصل به فن درون آن قرار دارد. با توجه به حالت این بخش هوای تولید شده به سرعت به داخل محیط ساختمان هدایت می‌شود. در صورت پارگی یا سوراخ شدن هوزینگ حتماً نسبت به بررسی و تعمیر آن اقدام کنید. در غیر این صورت هنگام بروز حوادثی نظیر آتش سوزی، این سیستم عملکرد مناسبی نخواهد داشت و بخش زیادی از هوای تولید شده، به هدر می‌رود.
– شفت و چرخ: برای فرآیند تولید هوا با فشار مثبت یک شفت و چرخ لازم است. این شفت و چرخ به موتور الکتریکی متصل شده و با روشن شدن موتور، چرخ نیز به حرکت درآمده و فرآیند مکیدن و دمیدن هوا صورت می‌گیرد. البته به یاد داشته باشید که با توجه به حداقل ابعاد داکت فشار مثبت اندازه قطعات تشکیل هنده سیستم تهویه فشار مثبث نیز کم یا زیاد می‌شود.
سیستم تهویه داکت فشار مثبت با کنترل دود و گاز ناشی از آتش سوزی و هدایت آن به بیرون از محوطه منازل و ساختمان‌های چند طبقه، برج‌ها، فروشگاه‌ها و … مسمومیت ناشی از گاز و دود را به حداقل می‌رساند. این امر تأثیر بسزایی در کاهش تلفات جانی خواهد داشت.
همواره قبل از کانال کشی برای انتقال هوا به فضاهای مختلف می‌بایست مقدار هوای مورد نیاز برای یک فضای مشخص را محاسبه کرد. برای بهبود عملکرد داکت فشار مثبت نخست باید فشار استاتیکی که فن باید تولید کند را مشخص کنیم. اگر فشار استاتیکی مثبت بود، ما در مرحله تأمین هوای مورد نیاز برای محیط قرار داریم. در این خصوص با بررسی حداقل ابعاد داکت فشار مثبت می‌توانیم با در نظر گرفتن مقاومت سیستم کانال کشی نسبت به بررسی دیگر بخش‌ها بپردازیم. چرا که علاوه بر مقاومتی که به دلیل اصطکاک درون کانال ایجاد شده، تجهیزاتی مثل زانو، فیلتر، هود، دمپر و … سبب افزایش مقاومت خواهند شد. در متن اختصاصی ” دمپر چیست ” با عملکرد آن بیشتر آشنا شوید.
۱- روش اصطکاک یکسان
۲- روش کاهش سرعت
۳- روش سرعت ثابت
۴- روش بازیافت فشار استاتیک
البته به کارگیری این روش‌ها با توجه به نوع فضا و شرایط موجود مثل تعداد انشعابات و میزان سرعت مجاز متفاوت است.
برای سیستم داکت فشار مثبت که سرعت جریان در کانال متوسط است، از روش اصطکاک یکسان استفاده می‌کنیم. در این روش برای بررسی یک اصطکاک در هر ۱۰۰ فوت طول کانال مورد بررسی قرار می‌گیرد. این اصطکاک به طور تقریبی بین ۱/۰ تا ۲۰/۱ اینچ آب است.
در روش کاهش سرعت نیز با توجه به ابعاد کانال و سرعت تخلیه و تأمین هوا در طول مسیر میزان اصطکاک را بررسی می‌کنند. بدین صورت که سرعت را در ابتدا و انتهای کانال می‌سنجند و سپس مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
از روش سرعت ثابت فقط برای سیستم‌های پنوماتیک انتقال مواد استفاده می‌شود. در این روش با توجه به نوع، وزن و سرعت ذرات معلق در هوا نسبت به سنجش میزان فشار در داکت‌های فشار مثبت اقدام می‌کنند. به طور کلی سرعت انتقال جریان بسیار بالا در این روش بین fpm 3000 تا fpm 7000 است.
در آخر از روش بازیافت فشار استاتیک برای فضاهایی که مقدار یکسانی هوای تازه در قسمت‌های مختلف دارند، استفاده می‌شود. البته ممکن است در برخی مکان‌ها به دلیل زوایای مخروطی کانال‌ها جریان به عقب یا معکوس هدایت شود؛ که در نحوه محاسبه حداقل ابعاد داکت فشار مثبت می‌بایست این مورد را مد نظر قرار داد.
استفاده از داکت فشار مثبت مزیت‌های زیر را به همراه دارد:
– داکت فشار مثبت با ایجاد فشار مثبت در تمام بخش‌های ساختمان اعم از راهرو، راه پله و اتاق‌ها سبب شده تا هوای سالم، تمیز و یکپارچه همه محیط را در برگیرد.
– با توجه به دستور العمل طراحی داکت فشار مثبت و استاندارد های آتش نشانی در خصوص فن‌ها و داکت فشار مثبت، باعث شده تا این سیستم در سخت‌ترین شرایط ممکن به کار خود ادامه دهد.
– استفاده از داکت فشار مثبت در زمان آتش سوزی می‌تواند به تخلیه ساکنین و ورود نیروهای امدادی و آتش نشانی کمک بسزایی نماید.
– با روشن شدن فن‌های موجود در داکت فشار مثبت به هیچ عنوان افراد در معرض دود و گازهای خطرناک ناشی از حریق قرار نمی‌گیرند.
– این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است تا دود و حرارت از درون فن عبور نکند. در نتیجه از آسیب به فن‌ها و دیگر بخش‌های سیستم تهویه فشار مثبت جلوگیری می‌کند.