در مقاله های پیشین، راجع به جت فن، کاربرد آن و انواع آن صحبت کردیم. گفتیم که جت فن وسیله ای است که برای تهویه ی مکانیکی پارکینگ ها و تونل ها، و سایر محیط های صنعتی از آن استفاده می شود.
همچنین، اشاره کردیم که جت فن رادیال و سانتریفیوژ، از انواع جت‌فن ها هستند. معادل فارسی کلمه‌ی رادیال، “محوری” است، پس نام دیگر این جت فن ها، جت فن محوری یا همان هواکش رادیال است.
در این مقاله با ما همراه باشید تا با ارائه ی تعریفی از این نوع جت فن ها و نحوه ی کارکرد آن، بتوانیم شما را با این مدل از هواکش صنعتی آشنا کنیم.
به طور کلی هدف از گذاشتن جت فن در یک محیط، کنترل و تخلیه دود به منظور خریدن زمان کافی جهت تخلیه ساکنین از محیط و ایجاد مسیر سالم و عاری از آلاینده برای رسیدگی آتش نشانان به محل مورد نظر است، به همین خاطر، استانداردهایی وجود دارد مبنی بر اینکه جت فن های مد نظر ما باید در دمای ۳۰۰ و ۴۰۰ درجه سانتیگراد به مدت دو ساعت مقاوم باشند که به اصطلاح به آنها (F300) و (F400) گفته می‌شود.
البته جدا از شرایط آتش سوزی، در شرایط معمولی نیز این جت فن ها مشغول به کارند و وظیفه ی آنها زدودن مواد آلاینده و دودها از محیط است.
بنابراین اهمیت تنظیم بودن سیستم تهویه در این جا مشخص می شود، که این از نقاط قوت جت فن هاست، چرا که جت فن ها برعکس سیستم های کانال کشی و داکت ها چون یک دستگاه مکانیکی منفرد هستند راحت تر تعمیر می شوند و قطعات آن ها نیز به راحتی جایگزین می شود، در صورتی که سایر سیستم های تهویه اینگونه نیستند.
جت‌فن رادیال (شعاعی)، یک نوع فن سانتریفیوژ، دارای تیغه و کانال های بین تیغه‌ای است که به صورت شعاعی هدایت می شوند و بنابراین نسبت به انواع دیگر فن های سانتریفیوژ مانند فن سیروکو، که دارای تیغه های منحنی رو به جلو است و فن توربو که دارای تیغه های رو به عقب است، ساده تر است. تیغه های خمیده در فن رادیال به عنوان جزئی از انواع مختلف لوازم خانگی مورد استفاده گسترده قرار می گیرد.
جت فن رادیال از یک موتور دو سرعته و بدنه ی گالوانیزه که بسیار مقاوم است و به طور خاص طراحی و تولید شده است، در بدنه این فن ها، روترها در جهت هوا و قاب سیم محافظ در جهت مکش هوا به صورت استاندارد تعبیه شده اند.
از اگزاست فن رادیال صنعتی معمولاً در شرایطی که غلظت هوا بالا بوده و هوا سنگین محسوب می شود و میزان گرد و غبار بالاست بیشتر استفاده می شود، دلیل آن نوع تیغه های به کار رفته در جت فن رادیال است که نازک تر اما عمیق تر و سنگین تر از نوع خمیده به جلو و شیب دار به عقب هستند. در حقیقت ساختار آن ها ظریف تر و ساده تر است، اما از طرفی از لحاظ فنی قدرت و کاربری بالایی دارند.
هواکش رادیال در اماکن صنعتی، آپارتمان ها، هتل ها، مراکز اداری، رستوران‌ها، استخرها، پارکینگ ها و تونل ها مورد استفاده قرار می گیرد. انواع هواکش سقفی رادیال بر روی هرگونه سقفی قابل نصب هستند و ظرفیت هوادهی آن ها از ۶۰۰ m3/h تا ۳۵۰۰۰ m3/h متغیر است.
گریل محافظ بدنه جت فن رادیال هم راستا با جهت مکش هوا طراحی شده است و هوا را وارد خود می کند و دوبار با زاویه ۹۰ درجه تغییر مسیر می دهد( همانند یک منشور) تا سرانجام از محفظه خارج شود.
این پروانه‌ها به‌صورت آیرودینامیک کار می کنند و به روش تزریق قالب ساخته می شوند. بر روی بدنة جت‌فن جعبه ترمینال از جنس استیل گالوانیزه نصب شده است.
هنگامی که هوای تحت فشار از نازل تخلیه فن شعاعی به توده هوا در مقابل فن برخورد می کند، آن را به جلو رانده و هوای اطراف را به این سمت می کشد.
به این ترتیب، هوای خارج شده بسته به نوع طراحی، بدون استفاده از سیستم مجاری هوا، به فاصله ۲۵-۴۰ متر پرتاب می شود. موتورهای بکار رفته در هواکش رادیال دارای شکل اتصال پد مانند هستند که به صورت داخلی به روتور اصلی متصل شده و باعث افزایش ارتفاع می شوند.
در جت فن آکسیال مکش هوا از پشت دستگاه صورت می‌گیرد، در صورتی که در جت فن رادیال این امر کاملا برعکس است، یعنی جت فن رادیال هوا را از زیر خود مکش می‌کند بنابراین در جت فن اکسیال زاویه بین مکش و دهش همواره ۱۸۰ درجه است.
معمولاً ارتفاع استاندارد برای جت فن آکسیال بین ۴۱ تا ۶۰ سانتیمتر بوده و برای پارکینگ هایی که ارتفاع زیاد دارند مناسب است.
در اگزاست فن های اکسیال( محوری)، هوا به طور موازی با محور جت فن حرکت می کند و به همین خاطر که هوا موازی با محور است به اصطلاح آن را فن محوری می گویند.
در اگزاست فن رادیال (شعاعی) نیز هوا به موازات شافت موتور موجود در دستگاه حرکت می کند، ولی به خاطر وجود تیغه ها و پره هایی که در مقایسه با یک فن محوری ( آکسیال) به شکل متفاوتی قرار گرفته‌اند، هوا به صورت شعاعی پخش شده و عمود بر شافت موتور حرکت می کند، سپس توسط پره های فن منحرف شده و از دستگاه خارج می شود.
تنوع در شکل و ساختار جت فن های رادیال، کیفیت هوا، نوع محیط و ترکیب مورد نظر موتور و دمنده، فشار هوا و توان مورد نیاز، از شرایطی هستند که تعیین می کنند چه نوع فنی برای محیط ما مناسب است.
جت فن های محوری انواع گسترده ای دارند، به طور مثال، انواع جت فن های موجود در شرکت ما شامل: جت فن رادیال ساده، جت فن محوری دو جهته، جت فن محوری تک جهته، فن تخلیه دود تیپ محوری با دو پروانه، فن تخلیه دود تیپ سری محوری، فن تخلیه دود تیپ محوری سلولی، فن تخلیه دود تیپ محوری با بدنه سایلنسر و … است. لیست قیمت هر کدام از محصولات در انتها درج شده است.
از جت فن های رادیال چندین دهه است که در صنعت استفاده می شود، این نوع اگزاست فن توسط سازمان های مختلف بین‌المللی به اثبات رسیده و مورد آزمون و آزمایش قرار گرفته شده است، و بدنه‌ای محکم و بادوام از جنس فولاد گالوانیزه و آلومینیم دارد.
هواکش رادیال وسایل جانبی مختلفی نیز دارد که هرکس با توجه به نیاز و بودجه ی خود، میتواند آنها را تهیه کند و در صنعت خود از آن استفاده کند. به طور کلی، جت‌فن‌ها و به خصوص جت فن های رادیال جایگزین مدرن داکت ها و سایر جت‌فن های مدل قدیمی تر خود هستند، چرا که مزیت آن ها زیاد و معایبشان کم است.